Kamienica Krakowska pod Wawelem

Architektura percepcyjna – zagadnienie wprowadzone do architektury po raz pierwszy przez Bogusława Barnasia, które definiuje stylistykę zaprojektowanej nadbudowy Kamienicy Krakowskiej. 

Architektura Percepcyjna określa opracowaną w architekturze zmienną stylistykę budynku zależną od perspektywy, tak jak położenia odbiorcy w relacji do obiektu. Percepcja oka ludzkiego ową nadbudowę widzianą z dalekiej perspektywy definiuje jako wyraźnie gotycką ze strzelistymi liniami, z bliższej perspektywy definiuje jako renesansowe arkady, a w bezpośrednim sąsiedztwie jako formy barokowe. W zależności też od położenia nadbudowę definiujemy jako kondygnację bądz jedynie jako np barokowy gzyms lub też formę kopuły. W tym konkretnym przypadku nadbudowa widziana z Mostu Dębnickiego będzie miała gotycki charakter, z pozycji Bulwarów Wiślanych przypomina renesansowe arkady, natomiast z poziomu ul. Powiśle nadbudowa przechodzi w miękkie formy – reminiscencje barokowej ornamentyki.

Architekci uzyskali w ten sposób nową, dynamiczną formę definiowaną przez percepcję ludzkiego oka na różne sposoby. Wypracowana w procesie projektowym nowoczesna forma wyrasta jednak z historii i tradycji. Podział nowej, nadbudowanej bryły wywodzi się z niższych kondygnacji, a linie okien płynnie przechodzą w kasetonowy drewniany strop. Poprzez miękką, lekko odchyloną linię, nawiązującą do konstrukcji gotyckich i krakowskich kopuł, architekci uzyskali wypełnienie ścian szczytowych sąsiednich kamienic, minimalizując jednocześnie skalę i wysokość budynku widzianego z ulicy Powiśle. Ponadto konstrukcja nadbudowy kamienicy zyskała niezwykłą dynamikę.

„W kamienicy krakowskiej pod Wawelem profuzja różnorodnych estetycznych kontekstów jest celem świadomym. BXB Studio stworzyło projekt, który poprzez nowoczesny język architektury odnosi się z rewerencją do przeszłości rozwoju miasta. Trudno oprzeć się także wrażeniu, że mamy do czynienia z czymś dotąd niespotykanym. Osobiście uważam, że nowoczesna konstrukcja wykorzystująca w dużym stopniu najnowsze technologie użycia drewna nawet podkreśla w pewnym stopniu związek z Kaplicą Zygmuntowską, która przecież w momencie powstawania miała iście nowatorski i bardzo futurystyczny w estetycznym krajobrazie miasta charakter. Koncepcja Bogusława Barnasia jest obiektem, który, ze względu na swój nowatorski rys, ale również ze względu na użyte technologie, perspektywę i głęboką świadomość kontynuacji rozwoju substancji miasta, może śmiało pójść śladem słynnej kaplicy grobowej i stać się nową perłą architektoniczną miasta. Ponadto zwekslować myślenie o rewitalizacji starych kamienic na zupełnie inne tory” – Filip Maciejowski, krytyk sztuki i architektury, Oslo

Nagrody i wyróżnienia międzynarodowe dla projektu Krakowska Kamienica:

1. Projekt Krakowskiej Kamienicy został uznany najlepszym projektem hotelowym świata w roku 2023 otrzymując prestiżową nagrodę The PLAN Award. Projekt został wyłoniony spośród kilkuset nominowanych do nagrody wybitnych projektów hotelowych. W jury konkursu zasiedli wybitni architekci, krytycy i profesorowie architektury jak Michael Webb – krytyk architektury oraz autor 25 książek o architekturze; Yehuda Safran – światowej sławy krytyk architektury, Profesor na Pratt Institute; Valerio Paolo Mosco – krytyk architektury, autor książek o architekturze; Raymund Ryan – kurator Heinz Architectural Center; Zhang Xiaochun – Profesor Tongji University, redaktor naczelny Heritage Architecture.
2. Krakowska Kamienica została zwycięzcą międzynarodowego konkursu ACD AWARDS 2022 – jako jedyny projekt z całego świata w kategorii Hotelarstwo (Concept). W jury konkursu zasiadali uznani profesjonaliści z całego świata, m.in. Antoine Chaaya, Partner i Dyrektor Renzo Piano Building Workshop, Włochy, Dr. Ferdinand Oswald, School of Architecture and Planning, University of Auckland, Julien De Smedt, Director JDS Architects, Dania, James Whitaker, Dyrektor Whitaker Studio, UK, Sandy Attia, Professor, Milan Polytechnic University.
3. Projekt Krakowskiej Kamienicy zdobył trzecią nagrodę A’ Design Award and Competition – 2023.
4. Projekt został nagrodzony w konkursie Architecture Master Prize 2023 w kategorii Conceptual Architecture.
5. Kamienica Krakowska pod Wawelem znalazła się na liście 20 najlepszych projektów świata wg London International Creative Competition – Finalist – 2023

Historia kamienicy

Rewitalizacja zabytkowej kamienicy przy ul. Powiśle 10 w Krakowie, w bezpośrednim sąsiedztwie Zamku Królewskiego, to niepowtarzalna okazja do wprowadzenia nowej jakości nadwiślańskiego nabrzeża w centrum Starego Miasta. Ten z pozoru nieatrakcyjny budynek miał kiedyś swoje lata świetności. Powstała około 1900 roku i była pierwszą kamienicą w obecnej pierzei ulicy Powiśle. Posiadał wysokie walory estetyczne i liczne zdobienia. Wykończono go piękną czerwoną cegłą i kontrastowymi elementami w jasnych kolorach.

W 1930 r. do kamienicy dobudowano najwyższą kondygnację, niższą od istniejącej, prawdopodobnie przeznaczoną dla miejscowych rybaków i robotników. W wyniku odbudowy utraciła cały swój blask. Usunięto dekoracje, cegłę pokryto tynkiem, zaburzono proporcje. Budynek stracił swoje piękno, nad którym pracowali twórcy pierwotnego projektu. W kolejnych latach w pierzei Powiśla powstawały kamienice w różnych stylach architektonicznych, a także w zupełnie innych skalach.

Zdecydowaliśmy się przywrócić kamienicy pierwotny blask i piękne proporcje, używając zabiegów projektowych adekwatny do aktualnych czasów, kontekstu miejsca, wartości historycznej oraz możliwości współczesnej technologii. Rewitalizacja zakłada przywrócenie pierwotnej cegły i historycznych zdobień oraz likwidację niedbale nadbudowanej ostatniej kondygnacji, dzięki czemu kamienica odzyska wygląd z 1900 roku.

W ten sposób zostaną odtworzone proporcje oraz niebywała wartość architektoniczna i historyczna. Jednak po przywróceniu pierwotnego stanu, zabytkowa kamienica nie pasuje już tak dobrze do dzisiejszej pierzei Powiśla. Sąsiednie kamienice przytłaczają ją i tworzą nieatrakcyjne, nieproporcjonalne, masywne ściany szczytowe, dlatego proponujemy nowatorską konstrukcję.

Integracja parteru z życiem miejskim

Zauważamy również, że parter Powiśla w obecnym stanie jest przestrzenią nieatrakcyjną i zaniedbaną. Brakuje w nim czynnika miastotwórczego, magnesu przyciągającego zainteresowanie przechodniów i tzw. aktywnego parteru. Postanowiliśmy taką rolę nadać projektowanej kamienicy przy ulicy Powiśle 10, sugerując jak najpełniejsze otwarcie zabytkowych wnętrz na przyległą przestrzeń miejską.

W pełni przeszklona elewacja parteru stanie się jednocześnie ekspozycją muzealną, ukazującą odsłonięte historyczne ściany i stropy. Odsłaniając elewację parteru tworzymy nowy „salon miejski”, który połączy przestrzeń ulicy z komercyjnym wnętrzem kamienicy.

Kontekst historyczny we współczesnej nadbudowie

Forma budynku określa innowacyjną strukturę, która wyrasta z historycznego DNA miejsca. Staramy się odnaleźć motywy charakterystyczne dla Krakowa, inspirujemy się lokalną architekturą – Zamkiem Królewskim na Wawelu, wielością stylów, gotyckim, krakowskimi kopułami, renesansowymi krużgankami i modernizmem.

Korzystamy z najnowocześniejszej i przyjaznej dla środowiska technologii – konstrukcji z drewna klejonego CLT, która zminimalizuje obciążenia konstrukcji zabytkowej substancji, a także przeniesie znaczną część prac z placu budowy do fabryki, w której powstaną precyzyjne prefabrykaty.

“Krakowska Kamienica nieopodal Zamku Królewskiego na Wawelu wyznacza zupełnie nową jakość bulwarów wiślanych. Budynek ten jest niezwykle innowacyjny i jednocześnie bardzo krakowski. Charakteryzuje się dynamiczną i zmienną stylistyką w zależności od lokalizacji obserwatora, co bezpośrednio nawiązuje do kontekstu miejsca – Zamku Królewskiego na Wawelu i architektury Starego Miasta. Wykorzystuje potencjał technologiczny naszych czasów, ale jednocześnie jest trwały i ponadczasowy, bo jest zakorzeniony w tradycji. Mocno wierzymy w studio BXB, że jest to czynnik, który sprawia, że ​​jest to coś więcej niż tylko kolejny nowoczesny budynek.” Bogusław Barnaś

Krakowskie komnaty

Elewacja frontowa budynku tworzy wnętrze współczesnych krakowskich komnat – prawdopodobnie najatrakcyjniejszych pokoi hotelowych w mieście, ze względu na lokalizację, widok, charakter wnętrza oraz niepowtarzalną i pionierską elegancję projektowanej konstrukcji. Rama konstrukcji płynnie przechodzi od elewacji do kasetonowego drewnianego stropu, który zdobi pokoje hotelowe. Te piękne drewniane stropy kontynuują charakter zabytkowych krakowskich wnętrz.

Taras widokowy

Dach naszej konstrukcji staje się użytkowym tarasem, kolejnym miejskim salonem, punktem widokowym dla turystów czy miejscem spędzania czasu na świeżym powietrzu. Architektura tzw. piątej elewacji, czyli dachu, ma wysokie walory estetyczne i jest spójna z konstrukcją konstrukcji głównej.