Nowe Życie Bunkra Sztuki.
Bunkier Sztuki znacznie wyodrębnia się z tkanki miejskiej Krakowa swoim gabarytem, materiałem czy rozwiązaniami funkcjonalnymi. Jest to miejsce unikatowe, w stylu niespotykanym już w mieście. Dostrzegamy wiele walorów estetycznych Galerii, jednak zaniedbanie tego miejsca nie pozwala na podziwianie idei architektonicznych, które tu przyświecały. Naszą propozycją jest odkrycie w całości zakrytej elewacji frontowej Galerii, co pozwoli na oglądanie budynku z dystansu, oraz stworzy interesującą przestrzeń wejściową. Rezygnując z pawilonu kawiarni, który zajmuje bardzo dużą przestrzeń przed budynkiem, zyskujemy otwarty plac oraz nowoprojektowaną, alternatywną przestrzeń poniżej poziomu terenu, która tworzy dodatkowe wejście do piwnic. Rozwiązanie to wynika z poszanowania tkanki historycznej Bunkra Sztuki.
Inspiracje – Dach krakowski.
Można przyjąć, że dach krakowski powstaje poprzez rozcięcie na pół jednolitej połaci dachowej i z dwóch otrzymanych, mniejszych połaci, odsunięcie pionowo górnej. W przerwie między nimi powstaje ścianka, często zdobiona drewnianym ornamentem lub dekoracją malarską.
Jeśli w procesie projektowym pozostawimy jedynie ruchy cięcia i odsunięcia (w dowolnej ilości), a odrzucimy całkowicie wynikową, narzuconą historycznie formę dachu dwu- lub czterospadowego, otrzymamy się formę nowatorską, ale jednocześnie zakorzenioną w tradycji Małopolski.
Narzędziem do powstania formy nadbudowy Bunkra Sztuki, były właśnie takie cięcia i odsunięcia, a punktem początkowym dach Drobnerówki. Forma dachu wpisuje się w skomplikowaną architekturę dachów kwartału pod względem połaci jak i podziałów.
Linia dachu.
Pierwszym kierunkiem projektowym dla nadbudowy była inspiracja skośnymi dachami, które stanowią spójną całość starówki krakowskiej. Bunkier Sztuki, jako budynek nie wpisujący się w istniejącą zabudowę, nie posiada wysokości nawiązującej skalą do swoich sąsiadów czy przestrzeni Placu Szczepańskiego. Co więcej, ma kontrastowo, płaski dach. Nowa nadbudowa tworzy przestrzenne połączenie Galerii z budynkami ją otaczającymi, pozostając jednak w charakterystycznym dla siebie kontraście. Nadbudowa ma cechy nawiązujące, m.in. do ornamentyki Bunkra Sztuki, natomiast kształt tej części wynika bezpośrednio z linii dachów krakowskich.
Ornament.
Ornamentyka nadbudowy wynika z dwóch składowych – reliefu elewacji Bunkra Sztuki oraz nieistniejącej Baszty Czerwonych Garbarzy.
Ornamentyka nieistniejącej Baszty Czerwonych Garbarzy.
Większość baszt krakowskich posiadała zygzagowate wzory, układane z ciemnych, wręcz czarnych cegieł. Wijący się wzór na murze miał zaburzyć poczucie odległości obsługi armat, oblegającego Kraków wojska i w efekcie spudłowanie.
Ornamentyka fasady Bunkra Sztuki.
Projektanci betonowej elewacji Bunkra Sztuki przetworzyli w swoim projekcie teksturę nieistniejących już murów miejskich Krakowa, których fundamenty znajdują kilka metrów od Galerii. Cechą charakterystyczną elewacji są trapezoidalne, większe niż inne, wgłębienia.
Ornamentyka fasady nadbudowy.
Chcieliśmy, by fasada nowej części Bunkra Sztuki nawiązywała w charakterze zarówno do zburzonych fortyfikacji miejskich jak i betonowego reliefu Galerii, tworząc ciągłość historyczną i plastyczną. Biorąc i 'osłabiając’ rysunek zygzaka z baszty i trapez z fasady Bunkra oraz łącząc je ze sobą, uzyskaliśmy panelizację.
Kontynuacja formy muru miejskiego – przestrzeń publiczna.
Chcąc ukazać kontynuację historycznej formy muru, założyliśmy że fasada Bunkra Sztuki jest elementem znajdującym się na osi czasu pośrodku, nowa nadbudowa na końcu, zaś same średniowieczne mury miejskie na jej początku. Gdy widz będzie widział tylko dwa elementy, czyli fasadę Bunkra Sztuki i fasadę nadbudowy, nie zobaczy ciągłości, tylko kontynuację lub dialog. By ukazać ciągłość postanowiliśmy nie proponować nowego pawilonu na przedpolu galerii, tylko wyeksponować ruiny, które wciąż są schowane pod ziemią.
Nowa przestrzeń publiczna zostanie stworzona poprzez ułożenie schodów terenowych z resztek fundamentów i zabudowy, która znajduje się pod ziemią. Wszystkie cegły i kamienie zostaną posortowane, oczyszczone i ułożone w nowej konfiguracji. Mur miejski pozostanie nietknięty i będzie stanowił granicę niecki.
Sama kawiarnia będzie znajdować się w podziemiach i sąsiadować z murem miejskim, który tam znajdzie kontynuację.
Poza niecką zaprojektowano plac publiczny, który jest przedpolem dla wejść do budynku oraz poszerzeniem Plant. Na placu mogą się także znajdować stoliki kawiarniane będące częścią odbywających się imprez na schodach oraz w piwnicy. Osoby spacerujące po Plantach mogą swobodnie poruszać się wzdłuż budynku i zatrzymać się, aby wziąć udział w nowym życiu Bunkra.
Bunkier sztuki
Projekt: BXBstudio Bogusław Barnaś, Barbara Bołoz, Marcin Kitala
Zespół: Bogusław Barnaś, Barbara Bołoz, Marcin Kitala, Hubert Augustowski, Jerzy Biel, Anna Hydzik, Bartosz Styrna, Anna Taczalska
Wizualizacje i Grafika: BXBstudio Bogusław Barnaś, Barbara Bołoz, Marcin Kitala
Lokalizacja: Kraków
Data: 2016
Powierzchnia: 3677,9 m2
Status: Konkurs